De Wegenwet is van toepassing op openbare wegen, maar wanneer is een weg openbaar? Artikel 1 van de Wegenwet bepaalt dat de Wegenwet uitsluitend van toepassing is op openbare wegen. De definitie van openbare weg bestaat uit twee elementen. Voor het openbaar zijn van een weg moet sprake zijn van:

• -een weg; en
• -van openbaarheid.

In een ander artikel licht ik toe wanneer sprake is van een weg in de zin van de Wegenwet. Dit artikel behandelt de openbaarheid van de weg.

Openbare weg

In artikel 4 Wegenwet staat wanneer een weg een openbare weg is. Een weg is openbaar:
a. wanneer deze gedurende dertig achtereenvolgende jaren (na 1902) voor een ieder toegankelijk is geweest;
b. wanneer deze gedurende tien achtereenvolgende jaren (na 1902) voor een ieder toegankelijk is geweest en tevens is onderhouden door rijk/provincie/gemeente/waterschap; of
c. wanneer de rechthebbende aan de weg de bestemming van openbare weg heeft gegeven.

Een weg kan dus openbaar worden door:

• -30 jaar voor iedereen toegankelijk te zijn;
• -10 jaar voor iedereen toegankelijk te zijn + onderhoud door overheid; of
• -bestemming door eigenaar en overheid.

Degene die wil dat een weg een openbare weg is, moet dit aannemelijk maken.

Voor een ieder toegankelijk

Een weg is voor een ieder toegankelijk indien er sprake is van vrije toegankelijkheid van de weg. Van vrije toegankelijkheid is sprake indien de eigenaar van de grond waarop de weg is gelegen het gebruik van de weg door het publiek heeft toegelaten. Dit is bijvoorbeeld niet het geval wanneer de eigenaar de weg feitelijk afsluit met een hek.

Openbaarheid kan worden voorkomen door afsluiting en door borden met opschriften met als ‘eigen weg’ of ‘verboden toegang’. Meer hierover kun je lezen in mijn artikel over het voorkomen van openbaarheid.

Onderhoud

De verjaringstermijn waarin een voor een ieder toegankelijke weg openbaar wordt, wordt verkort van dertig naar tien jaren indien de weg gedurende deze periode door overheid is onderhouden.

Om te spreken van onderhoud gedurende tien jaren is niet nodig dat er structureel daadwerkelijk onderhoud aan de weg is verricht. Voor ‘onderhoud’ is voldoende dat een weg is opgenomen in een gemeentelijk onderhoudssysteem op grond waarvan de gemeente daadwerkelijk controles verricht.

Bestemming van openbare weg

De eigenaar van een weg kan aan die weg de bestemming openbare weg geven. Indien dit is gebeurd voor 1932 dan is de weg daarmee openbaar geworden. Na 1932 is de medewerking vereist van de raad van de gemeente(n) waarbinnen de weg is gelegen. De eigenaar van de weg kan op grond van artikel 5 Wegenwet aan de gemeenteraad een verzoek doen tot medewerking aan de bestemming tot openbare weg.

Gevolgen openbaarheid van weg

Het openbaar worden van een weg heeft behoorlijke gevolgen. Door het openbaar worden van een weg is de Wegenwet van toepassing op deze weg. Dit heeft onder meer als gevolg dat de gemeente in beginsel ervoor moet zorgen dat de weg in goede staat moet blijven verkeren en dus feitelijke openbaar moet blijven en voldoende moet worden onderhouden. Verder heeft de eigenaar van een openbare weg alle verkeer over de weg te dulden voor zover dit niet door de aard van de weg (bijv. een voetpad) of wetgeving (bijv. ´verboden voor motorvoertuigen´) wordt beperkt.

Conclusie

Kortom of een weg openbaar is in de zin van de Wegenwet volgt uit artikel 4 van de Wegenwet. Een weg is openbaar door toegankelijkheid voor een ieder gedurende dertig jaren of tien jaren + onderhoud. Een eigenaar kan een weg ook bestemmen tot openbare weg, maar daartoe is tegenwoordig wel de medewerking van de gemeenteraad vereist.