Een slechte onderhouden weg kan ongelukken tot gevolg hebben. Een kuil in de weg kan zelfs fatale gevolgen hebben, zoals blijkt uit een uitspraak van de Rechtbank Amsterdam.  De gemeente kan als wegbeheerder risico-aansprakelijk zijn voor wegen die niet in een goede staat verkeren (artikel 6:174 lid 2 BW in verbinding met artikel 16 Wegenwet). Is de gemeente als wegbeheerder aansprakelijk voor de schade van het fatale ongeval?

Aansprakelijkheid

Een automobiliste is verongelukt bij een onbewaakte spoorwegovergang. De nabestaanden eisen schadevergoeding van de gemeente. Het ongeval zou het gevolg zijn van een kuil in de weg. De gemeente wordt als wegbeheerder aangesproken voor de schade. Op de gemeente rust immers als wegbeheerder een risicoaansprakelijkheid op grond van artikel 6:174 lid 2 BW in verbinding met artikel 16 Wegenwet. Voor het aansprakelijk stellen van de wegbeheerder voor schade ten gevolge van een ‘onvoldoende onderhouden weg’ gelden de volgende vereisten:

• -de weg moet een openbare weg zijn;
• -de weg moet een opstal zijn;
• -het onderhoud van de weg moet beneden niveau zijn; en
• -de weg moet een gevaarzettend gebrek hebben.

Openbare weg

Om de wegbeheerder aan te kunnen spreken voor de staat waarin de weg verkeert, moet er sprake zijn van een openbare weg. Artikel 4 Wegenwet bepaalt wanneer een weg openbaar is (zie mijn artikel over openbare wegen). Ook bij niet openbare wegen kan er een risicoaansprakelijkheid bestaan. In dat geval is echter niet de wegbeheerder, maar de bezitter van de opstal risico-aansprakelijk.

Opstal. Verharde wegen

Artikel 6:174 lid 2 BW regelt de risicoaansprakelijkheid voor de wegbeheerder van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan mag stellen. Om een wegbeheerder te kunnen aanspreken voor de gebrekkige opstal moet de weg dus een opstal zijn.

Een weg wordt door de rechter aangemerkt als opstal indien het een verharde weg is. Wegbeheerders zijn dus niet aansprakelijk voor onverharde wegen. Een weg wordt (in beginsel) als verhard aangemerkt indien wordt voldaan aan drie cumulatieve eisen:

• -het wegdek bestaat uit een aangebrachte toplaag, ongeacht het materiaal van de toplaag;
• -de toplaag heeft voldoende dragend vermogen om normaal rijverkeer mogelijk te maken; en
• -het wegdek ziet er vlak en egaal uit.

Onderhoud beneden niveau

De wegbeheerder is niet aansprakelijk als de staat van onderhoud van de weg niet onder het niveau ligt dat van de wegbeheerder kan worden geëist. Een wegbeheerder moet het onderhoud dus op niveau houden en mag geen bekende gevaarlijke situaties in stand houden. De wegbeheerder mag bij zijn onderhoud echter wel rekening houden met de aard van de weg. Dat wil zeggen dat een snelweg in betere conditie moet verkeren dan een grindpad. Weggebruikers moeten rekening houden met dit verschil in onderhoud tussen wegen.

Gevaarzettend gebrek in de weg
Op de gemeente rust als wegbeheerder de verplichting ervoor te zorgen dat de toestand van de weg de veiligheid van personen of zaken niet in gevaar brengt. De aansprakelijkheid voor een gevaarzettend gebrek beoordeeld aan de hand van:

• -de aard, functie en toestand van de weg;
• -het te verwachten gebruik van de weg;
• -de kans op de verwezenlijking van gevaar op de weg; en
• -de mogelijkheid en bezwaren om veiligheidsmaatregelen te nemen.

Conclusie

Wegbeheerders kunnen risico-aansprakelijk zijn voor schade ten gevolge van een slecht onderhouden weg. Er moet dan sprake zijn van een (i) openbare (ii) verharde weg die (iii) slechter is onderhouden dan dat je van die weg zou mogen verwachten. Verder moet er sprake zijn van een (iv) gevaarzettend gebrek, een criterium dat van geval tot geval zal moeten worden beoordeeld.